Ćwiczenia dla dzieci mających trudności w czytaniu i pisaniu

Nauka czytania i pisania jest sztuką trudną i wymagającą długofalowych ćwiczeń. Wśród uczniów dość często spotyka się takich, którzy przejawiają szczególne trudności w opanowaniu tych umiejętności. Na szczególne trudności w opanowaniu czytania i pisania napotykają dzieci mające różnorodne fragmentaryczne zaburzenia rozwoju zwłaszcza w obrębie korowej części analizatorów wzroku i słuchu oraz doznania dotykowo – kinestetyczne z poruszających się narządów mowy podczas mówienia oraz od poruszającej się ręki trzymającej pióro podczas pisania. U tych dzieci obserwuje się występowanie objawów nerwowości, nadwrażliwości, stanów lękowych, trudności skupienia uwagi, niepokój ruchowy i inne…

Wczesne wykrycie tych trudności daje szanse możliwie szybkiego wyrównania braków.

Zastosowanie ćwiczeń w atrakcyjnej formie uczyni dla nich naukę przyjemniejszą i dającą większe efekty.

Zastosowanie odpowiednich i atrakcyjnych ćwiczeń sprawia naukę przyjemniejszą i dającą większe efekty.

Dzisiaj proponuję zestaw ćwiczeń, które wykorzystuje się ramach zajęć korekcyjno – kompensacyjnych (terapii pedagogicznej) lub wyrównawczych.

Z powodzeniem można je zastosować w warunkach domowych, pod kontrolą osoby dorosłej.

1. Ciche czytanie ze zrozumieniem.
Różnicowanie wybranej grupy liter b- d, g- p, n- u, w zależności od potrzeb.
Koło domu, pod oknami,
stoi pan z balonami.
Głowami kiwają,
w okna zaglądają
Balony, balony, balony.
Jeden nos ma jak trąba.
Drugi głowę jak bomba.
Ten ma kolor sałaty.
Tamten cały jak w łaty.
A ten mały, wesoły,
barwny jak papuga,
zadarł głowę do góry
i do mnie mruga.
Zadaniem uczniów jest wypisać z wiersza wyrazy do odpowiedniej rubryki:
t   d   g   p   n   u , a następnie narysować balony pana Baltazara.

2. Szukanie liter.
W podanych niżej zdaniach brakuje w każdym wyrazie jednej- takiej samej litery. Odgadnij je i dopisz poprawnie, np.:
Ola obiera owoce.
- rysia –armi -ury.
- iotruś  -isze -iórem.
- enek –nalazł  –apałkę.
- anda –idziała -arszawę.
- asia -upuje -alafiora.
- ola  - e -ajko.

- azik  -upił -otka.
- ujek –aży  -arzywa.
- asia –awi  -artka.
- iesia -ozi -ojkta.

3. Czytanie i analizowanie wyrazów różniących się tylko jedną głoską, np.:

kosa- rosa	k: r	woda- soda
bilet- balet	i: a	rzepa- rzeka
tama- tara	m: r	chata- szata
huta- nuta	h: n	Jola- Tola
rogi- nogi		beczka- teczka
kora- nora		sobota- robota
hak- mak		kufer- kuter

4. Wydłużanie wyrazów przez dodanie głoski (y- i- e) na końcu wyrazu, np. (przy wybrzmiewaniu) i dopisanie litery (czytanie), np.:
list- listy
słoik- słoiki
mlecz- mlecze
autobus- autobusy
tulipan- tulipany
piórnik- piórniki
goździk- goździki
zając- zające
parasol- parasole
krokodyl- krokodyle
stół- stoły
mazak- mazaki
świecznik- świeczniki
pług- pługi itp.

5. Tworzenie nowych wyrazów z liter:
kotlet - kot, kotek, tok, lok, lot, to, lek,
cebula - cel, Cela, bal, bale, bela, ul, Ula, cela, lub,
zegarek - rak, kra, zegar, gar, gaz, gra, Grek, era,
kwiatek - kwiat, kwit, kwitek, wikt, kat, teka, kwik, tak, kwa,
kapusta - pusta, kapa, pasta, ta, kap, kusa, kasa, pas, pustak, tak, kat, kasta, usta, kuta, upust,
parasolka - para, pas, pora, paka, rasa, rosa, ropa, rak, rok, sala, sok, kos, los, las, laska, krasa,

                  kosa, klasa, por, polka, rolka, lok, lak karp, kopa, kapa, kora, kara itp.

6. Wierszyki zawierające wyrazy z dwuznakami.
1) można je czytać,
2) zakreślić w nich dwuznaki,
3) narysować tyle kresek, ile jest dwuznaków,
4) wziąć tyle klocków (patyczków), ile występuje dwuznaków,
5) wypisać wyrazy z dwuznakami itp.

Berecik czerwony	Miska
Ma białe kropeczki	Duża miska obok dzbana
Nie chcą go brać dzieci	W misce woda jest nalana,
ani wiewióreczki.	Mydło, gąbka i miseczka,
Ale mech zielony gwarzy:	Kubek, gąbka i miseczka,
- Patrzcie, jak mi z nim do	czysty ręcznik wisi tam,
twarzy!	Teraz chłopcze myj się sam.
(Stefania Szuchowa)	(W. Szuman)
	Kto to?
Idzie Grześ przez wieś,	Ponad wodą
worek piasku niesie,	brzegiem rzeczki
a przez dziurkę,	chodzi rycerz śmiały.
piasek ciurkiem	Zobaczyły go kumeczki
sypie się za Grzesiem.	I pouciekały.
(J. Tuwim)	(Płomyczek 13/68)

 

 

7. Szukanie i wypisywanie wyrazów krótkich ukrytych w wyrazie dłuższym, np.:

kosmonauta	kos auta
listonosz	lis list sto nos
tulipan	lipa pan ul tu tuli
traktor	rak tor kto trakt
ulewa	ul ule lew lewa
storczyk	sto tor
samolot	sam molo lot
koszula	kosz ul kos

 

8. W zdaniach poniżej są ukryte nazwy owadów. Znajdź je.
Szłam koło sadu (osa).
Trzeba zbierać mak- (ćma).
Zważ kartofle- (ważka).
Ukraj mu chałki- (mucha).
Weź ze sobą Kasię- (bąk).
Zjedz szybko marchew- (komar).

9. Przeczytaj, namyśl się i napisz zgodnie z prawdą:
Inka leci kominem. Jurek jest podkuty. Koń je zupę. Łyżwiarz ma korale.
Dym lata samolotem. Indyk ma łyżwy. Krowa znosi jajka. Kura daje mleko. Dzieci lecą do ciepłych krajów. Ptaki piszą wypracowanie. Krawiec szyje buty. Szewc robi ubrania.
 

10. Do podanych rzeczowników dobierz przymiotniki zaczynające się ta samą literą:
sok- słodki
sól- słona
sernik- smaczny
stół- składany
sędzia- sprawiedliwy
sklep- spożywczy
smok- straszny
samolot- sportowy
sen- spokojny

11. Uporządkuj wyrazy i napisz poprawnie zdania:
W naszej klasie…
1. dużo klasie stolików jest W naszej
2. tu Stoją nowe meble
3. oknie pelargonie Na mamy
4. szafie W na i regałach są książki
5. tablicą Nad znajduje się godło Polski
6. akwarium stoi przyrody W kąciku
A może jeszcze coś napisz o swojej klasie?

12. Przeczytaj wyrazy. Podkreśl literę, którą się różnią te wyrazy:

kosa –rosa

woda −soda

bilet −balet

woda − soda

Jola –Tola

beczka−teczka

sobota−robota

kufer− kuter

rzepa−rzeka

chata−szata

tama− tara

huta−nuta

rogi−nogi

kora− nora

hak −mak

praca − płaca

pałac − pajac

nagroda − zagroda

słoik − słoiki

szyja − czyja

żyła − żuła

 

13. Przeczytaj wyrazy:

autobus − autobusy

tulipan − tulipany

list − listy

mlecz − mlecze

piórnik − piórniki

goździk − goździki

słoń – słońce

kotlet - warkot

Kraków - traktor

stolarz – stołek

stoper - stopa

krokodyl − krokodyle

stolica − stolnica

mazak − mazaki

świecznik − świeczniki

koń - końce

parawan – parasol

wnuczek - pączek

 

14. Utwórz nowe wyrazy z liter:

k,o, t, l, e, t − kot, kotek, tok, lok, to, lek, ...

c, e, b, u, l, a − cel, Cela, bal, bale, brla, ul, Ula, cela, lub, ........

z, e, g, a, r, e, k −rak, kra, zegar, gar, gaz, gra, Grek, era, ........................

k, w, i, a, t, e, k− kwiat, kwit, kwitek, wikt, kat, teka, kwik, tak, kwa, .........

k, a, p, u, s, t, a − pusta, kapa, pasta, ta, kap, kusa, kasa, pas, pustak, tak, kat, usta, kuta, upust,.........

p, a, r, a, s, o, l, k, a − para, pas, pora, paka, rasa, rosa, ropa, rak, rok, sala, sok, kos, los, las, laska, kasa, kosa, klasa, por, polka, rolka, lok, lak, karp, kopa, kapa, kora, kara, kolka, prasa......................

 

15. Odczytaj wyrazy sylabami:

pa – ra − sol

sa − mo − chód

pod − ręcz − nik

sprzą – ta − czka

sa – mo − lot

wczo − raj − szy

ko − ra − le

zwy − czaj − nie

pió − ro − pusz

ko − le − jarz

sa − mo − rząd

przy − go – da

 

16. Ponumeruj wyrazy – rozwiązania zagadek, zgodnie z numerami zagadek.

Zagadki:                                                                                                    Wyrazy:

1. Ma białą korę.                                                                                      dźwig

2. Płynie, wije się …                                                                                dzwonek

3. Wzywa na lekcję.                                                                                 rzeczka

4. Jest niezbędny na budowie.                                                                  brzoza

5. Kiedyś były kryte słomą.                                                                      dzban

6. Potrzebny do malowania.                                                                     deszcz

7. Dzwoni o szyby.                                                                                   pędzel

8. Wkładasz na głowę.                                                                              mysz

9. Dopóty wodę nosi, dopóki się ucho nie urwie.                                    dachy

10.Ucieka przed kotem.                                                                           Czapka

 

17. Odszukaj ukryte wyrazy i podkreśl je. Przeczytaj wyrazy ukryte i całe wyrazy:

dachówka                                                                                                deszczówka

gorączka                                                                                                  kosztowny

koszykówka                                                                                             wschodzić

poprzeczka                                                                                              schronisko

wczasy                                                                                                     uroczystość

zachód                                                                                                     sznurowadło

budzik                                                                                                      wschodzić

tydzień                                                                                                     krzyżówka

 

18. Czytaj głośno i wyraźnie:

Brzo - za ma  bia – łą  ko - rę.

To - mek   czer – wo - ną   czap – kę.

Dzwo – nek   wzy – wa  nas  na  lek – cję.

W sza - fie  wi – szą u – bra – nia.

 

 

19. Czytaj wyrazy sylabami  w zdaniach:

W sa-li wi-si ma-pa. Pa-ni py-ta, a Jo-la mó-wi.

O-na po-ka-zu-je rze-ki, ni-zi-ny, wy-ży-ny i gó-ry. Na-u-czy-ciel-ka o-ce-ni-ła ją wspa-nia-le. Ma-łą Do-ro-tę bo-lą zęby, bo-lą no-gi i rę-ce. Do-ro-ta le-ży i pi-je le-ki.

Da-nu-ta wy-ry-wa bu-ra-ki. Ce-li-na za-le-wa je wo-dą i go-tu-je. Bu-ra-ki pa-ru-ją.

 

20. Czytaj wyrazy sylabami:

ba-lo -ny                         ka-na-pa                            za-ba-wa                              ka-la-re-pa

gi-ta-ra                           ba-za-ry                            ba-na-ny                               ma-ku-la-tura

ba-ra-ny                         ka-se-ta                             za-ku-py                               Do-mi-ni-ka

ga-ze-ta                          ro-le-ta                              Ju-dy-ta                                ga-la-re-ta

ma-li-na                         ma-za-ki                            ro-ga-le                                ko-lo-ro-wy

ko-ra-le                          ró-żo-wa                           da-le-ko                                te-le-fo-nu-je

li-te-ry                            sa-ła-ta                              bi-le-ty                                 cze-ko-la-da

li-za-ki                            po-go-da                           bu-du-je                               po-ka-za-ła

 

 

 

W propozycjach ćwiczeń wykorzystano następujące publikacje:
1. Jeżeli dziecko źle czyta i pisze- Barbara Sawa: WsiP W-wa 1987 r.
2. Podstawy reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu- Maria Szurmiak, WsiP 1987 r. W- wa.
3. Wybrane opracowania z "Nauczania Początkowego"
 

 

Przygotowała: Ewa Zubowicz – nauczycielka terapii pedagogicznej