Rozwijanie orientacji przestrzennej u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Żyjemy w przestrzeni i od urodzenia uczymy się, jak ją rozumieć. Poznawanie przestrzeni zaczynamy od świadomości własnego ciała, czyli od własnego „ja” (imię, wygląd, nazwy części ciała). Następnie dziecko zaczyna patrzeć na otoczenie ze swojego punktu widzenia. Powoli zauważa, że coś znajduje się przed nim, za nim, z boku itd. Kolejnym krokiem w rozwoju jest kształtowanie się zdolności widzenia świata oczami innej osoby. Ten etap nie jest łatwy i wymaga już wysiłku intelektualnego (rozumienie pojęcia przesunięcia i obrotu).

Z chwilą pójścia do szkoły, dzieciom potrzebna jest jeszcze jedna umiejętność – orientacja na kartce papieru, co jest konieczne w procesie nauki czytania i pisania, a później podczas uczenia się matematyki, fizyki, geografii. Nabywanie tej umiejętności nie jest łatwe. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska uważa, że dzieci rozpoczynające naukę w szkole, powinny dysponować umiejętnością patrzenia na otoczenie oczami drugiej osoby i orientowania się na kartce papieru. W przeciwnym razie, nie będą rozumiały poleceń nauczycieli. Zdaniem prof. Gruszczyk-Kolczyńskiej, dziecko poznaje przestrzeń w działaniu, poprzez własny ruch – obserwuje, czuje i nazywa swoje doświadczenia. Dlatego powinniśmy aranżować dla niego sytuacje poznawcze, zabawy i zadania do wykonania.

Jak rozwijać u dziecka orientację przestrzenną?

Poniżej prezentuję zestaw  kilku przykładowych ćwiczeń i zabaw:

Poznawanie swojego ciała

Dziecko pokazuje i nazywa poszczególne części ciała, dotyka ich, porusza wskazaną częścią ciała np. „poruszam głową, poruszam oczami, poruszam buzią…”

Zabawy przed lustrem

Dziecko ogląda swój wizerunek w lustrze, pokazuje i nazywa części ciała, rusza poszczególnymi częściami ciała, naśladuje i pokazuje miny w lustrze (dowolne miny lub związane z emocjami np. jestem wesoły, jestem smutny, jestem zły).

Powitanie częściami ciała

Witamy się z dziećmi poszczególnymi częściami ciała, np. podajemy sobie prawe ręce, przekazujemy sobie tzw. żółwika prawą lub lewą ręką, dotykamy się lewymi kolanami, poklepujemy się po lewym ramieniu …

Zabawa ruchowa z piłką

Wydajemy dziecku polecenia, np.:

– stań za piłką

– stań przed piłką

– stań obok piłki

– podnieś piłkę do góry

– postaw piłkę na podłodze

– podnieś piłkę z podłogi

– rzuć piłkę do mnie.

Zabawa z masą solną

Pomoce: masa solna, dwie tacki, ryż lub inne materiały do ozdabiania.

Dziecko formuje na dwóch tackach dwa duże koła z masy solnej. Na jednej tacce odciska prawą dłoń, a na drugiej lewą. Odciśnięte dłonie ozdabia wg własnego pomysłu.

Umieszczanie przedmiotów wg instrukcji

Gromadzimy różne przedmioty i rozkładamy je w różnych miejscach pokoju, np. jabłko na ławce, piłkę pod biurkiem, klocek na telewizorze, zegarek obok krzesła. Dziecko odpowiada na pytanie, gdzie są umieszczone poszczególne przedmioty.

Umieszczanie przedmiotów wg instrukcji

Zadaniem dziecka jest ułożenie klocków wg poleceń, np. połóż żółty klocek przed sobą, z prawej strony żółtego klocka połóż zielony klocek. Na zielonym klocku połóż czerwony klocek, itd…

Zabawa ruchowa

Dziecko/dzieci biegają po pokoju. Na sygnał prowadzącego zabawę, ustawiają się i wykonują zadania wg jego instrukcji, np. stań/stańcie obok okna, przykucnij/przykucnijcie pod ławką, zatrzymaj się/zatrzymajcie się przed drzwiami…

Chodzenie „pod dyktando”

Dorosły stoi obok dziecka i wydaje polecenia: „idź dwa kroki w prawo…, teraz trzy kroki do przodu…, dwa kroki do tyłu…, pięć kroków w lewo…”

 

Propozycja multmedialna dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w młodszym wieku szkolnym

Rodzicom dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych  oraz dzieciom gorąco polecam aktywne zwiedzanie EduChatki http://www.educhatka.edu.pl/

Portal zawiera mądre ćwiczenia multimedialne, stworzone w oparciu o sprawdzone metody pracy z dziećmi. Wykorzystana została tu pedagogika Montessori, metoda Dobrego Startu oraz metoda Ośrodków Pracy.

Nieprzypadkowy jest podział na pokoje w naszej EduChatce – każdy z nich zawiera zadania odnoszące się do innego obszaru umiejętności, jakie chcemy rozwijać. Ciekawostką jest umieszczenie pokoju „rzeczywistości łączonej”, w którym dziecko znajdzie zadania uaktywniające je przed ekranem komputera.

 

Korzystanie z portalu, po zalogowaniu się, jest bezpłatne.

 

                                             

                                                Opracowała: Ewa Zubowicz - nauczyciel terapii pedagogicznej