LĘK W ŻYCIU NASTOLATKA.

Jak go wspierać w trudnych emocjach?

            Lęku jest elementem naszego życia. Każdy z nas czasami go odczuwa. Samo odczuwanie tej emocji nie jest problemem- problemem może być jej ilość, nasilenie oraz podjęte strategie radzenia sobie z nią.

            Okres nastoletni wiąże się z lękiem- w ciele, umyśle i emocjonalności młodego człowieka dochodzi do ogromnej ilości zmian, które bardzo często stają się źródłem nieprzyjemnych emocji. To czas budowania tożsamości, poszukiwania odpowiedzi na pytanie „Kim ja jestem?”, „Kim będę?”, czas wzmożonej niepewności, zmienności, napięcia.

            Okres dorastanie stanowi nie tylko wyzwanie dla naszego dziecka, ale również i dla nas - rodziców. Stąd chciałabym podpowiedzieć kilka wskazówek, które mam nadzieję okażą się pomocne w spieraniu młodzieży w tym trudnym czasie.

• Rozmawiajcie o lęku.

            Uświadamiajmy nasze pociechy, że odczuwanie lęku jest czymś normalnym. Ewolucja wyposażyła nas w pewne mechanizmy, które gwarantują nam przeżywanie. W sytuacji zagrożenia nasz mózg wysyła sygnał „niebezpieczeństwo” i uwalnia substancje (np. adrenalinę), które pozwalają nam szybko reagować- walczyć lub uciekać. Niezwykle ważna jest wiedza i znajomość strategii, które pomagają radzić sobie w sytuacji lęku np. poprzez umiejętność oceny zagrożenia, zdrowe uwalnianie nagromadzonego napięcia oraz działanie, które w rezultacie pomaga radzić sobie z lękiem. Niejednokrotnie dorastający człowiek ma problem ze zrozumieniem odczuwanego lęku. Ma poczucie, że jest w tym odczuciu odosobniony i nikt oprócz niego nie zmaga się z takim dyskomfortem. Nie potrafi także nazwać tego co czuje,  ukrywa emocje i to napędza spiralę problemu. Rozmowa o tym, jak działa lęk, otwiera drzwi do poukładania myśli i pomaga w tym, co dla nastolatka jest szczególnie ważne: w zrozumieniu- tego, co się dzieje oraz samego siebie.

• Akceptuj i nazywaj WSZYSTKIE emocje swojego dziecka.

            Wszystkie emocje są ważne. Zawsze, a w czasie wzmożonego lęku i napięcia szczególnie, bardzo ważne jest nazywanie i akceptowanie WSZYSTKICH emocji. Lęk bardzo często bierze się z nierozumienia siebie. Stąd tak istotne jest okazywanie zrozumienia i akceptacji dla wszystkich emocji i uczuć. Często jest to najwyższa forma wsparcia, jaką możemy dać naszemu dziecku. Gdy zaprzeczamy jego emocjom: „Nie ma się czego bać”, „Głowa do góry, nie myśl o tym” wysyłamy komunikat „Nie czuj tak”! Nastolatek najpewniej odbierze nasze słowa wprost: „Nie powinienem tak czuć”, „Czy wszystko ze mną w porządku?”, „Coś jest ze mną nie tak”. W sytuacji jednak kiedy wyrazimy nasze zrozumienie i akceptację w stosunku do uczuć dziecka wysyłamy komunikat: „To w porządku tak czuć”, „Masz prawo się złościć/bać”, „To normalne tak czuć”. Taki komunikat jest dla młodego człowieka niezwykle ważny. Nie tylko buduje relację i otwiera przestrzeń do rozmowy. To komunikat, który pokazuje coś bardzo cennego „Akceptuję”.

• Rozmawiajcie o lęku w ciele. Ćwiczcie techniki oddechowe i relaksacji.

            Warto zwrócić uwagę na napięcie, które jest skutkiem nagromadzonego stresu i lęku. Wyjaśnij co lęk robi z naszym ciałem. Zapytaj nastolatka jak i gdzie odczuwa napięcie w ciele oraz opowiedz o tym, jak objawia się ono u nas. Sposobem na zdrowe radzenie sobie z nagromadzonym napięciem są techniki oddechowe i relaksacyjne. Bardzo ważne jest to, by ćwiczyć regularnie. Propozycji jest wiele:

- kilka minut głębokiego oddychania,

- wizualizacje (Polecam np. „Bezpieczne miejsce”),

- progresywna relaksacja mięśni- Trening Jacobsona, Trening Autogenny Schulza.

•  Modeluj uważność i wdzięczność.

            W obecnej chwili napływa do nas duża ilość negatywnych informacji. Ewolucja spowodowała, że nasz mózg stał się szczególnie wyczulony na pojawiające się zagrożenie. Zatem mamy biologicznie zaprogramowaną zdolność do wyłapywania negatywnych informacji. Nie mamy takiej wrodzonej zdolności jeśli chodzi o pozytywne informacje- tego musimy się nauczyć i to wyćwiczyć. Świadomie kierować swoją uwagę na pozytywy. Pomaga w tym ćwiczenie uważności. To nic innego jak  bycie „tu i teraz” i doświadczanie tego, co się dokładnie TERAZ dzieje, dostrzeganie każdej, zwyczajnej chwili. Ćwiczenie i praktykowanie uważności  przynosi spokój, wyciszenie, pozwala zupełnie inaczej spojrzeć na rzeczywistość i w sposób pozytywny doświadczać zwyczajnych rzeczy. Warto porozmawiać o uważności ze swoim dorastającym dzieckiem. Pokazać mu jak dostrzegać małe rzeczy, okazywać wdzięczność, dziękować.

• Pytaj dziecko o jego myśli.

            Musimy pamiętać o tym, że nie zawsze to co myślimy jest faktem. To od interpretacji danej sytuacji zależą emocje i to w jaki sposób działamy. To przydatna wiedza, którą warto mieć i przekazać nastolatkowi. Ważne, by w trudnych, stresujących momentach pytać dziecko o jego myśli oraz zachęcać do zapisywania ich, a następnie sprawdzania ich prawdziwości. Mogą w tym pomóc następujące pytania, które możesz zadawać podczas rozmowy o myślach oraz zapisać, by dziecko mogło z nich korzystać samodzielnie:

-Jakie są dowody na prawdziwość tej myśli?

-Czy wiem, że na pewno to się wydarzy?

-Co innego poza tym, o czym pomyślałem może się jeszcze wydarzyć?

-Czy są jakieś fakty, które podważają tę myśl?

-Co powiedziałbym najlepszemu przyjacielowi, gdybym wiedział, że ma takie myśli?

-Co powiedziałaby mi moja mama/tata/terapeuta/przyjaciel, gdyby słyszeli moje myśli?

-Jakie są fakty „tu i teraz”?

            Po odpowiedzi na powyższe pytania, spróbujcie zebrać wszystkie informacje i sformułować nową myśl opartą o fakty, dowody i przekierowaną na to, co wiemy „tu i teraz”. Często jest to połączone z zaakceptowaniem pewnej dozy niepewności. Pamiętajcie o tym, że powyższe ćwicznie NIE JEST PROSTE! Nazywanie, interpretowanie i formułowanie nowych myśli wymaga wielu prób i cierpliwości. Jednak warto, gdyż trening czyni mistrza. Powodzenia!

 

źródło: https://dzieciecapsychologia.pl/blog/