Jak stymulować rozwój emocjonalno – społeczny dziecka?

Rozwój emocjonalno – społeczny to niezwykle ważna sfera życia człowieka  Idealnie byłoby, gdyby tak chociaż kilkanaście minut dziennie poświęcać na edukację emocjonalną dziecka…

Wystarczy 15 minut codziennie na zadbanie o rozwój emocjonalno-społeczny dziecka.

Jak wyglądałby taki plan idealny, nad czym warto w tym czasie popracować?

• rozpoznawanie i nazywanie swoich uczuć w konkretnych sytuacjach,
• rozwijanie umiejętności panowania nad emocjami,
• ćwiczenie podejmowania określonych czynności, które pomagają regulować emocje,
• budowanie realnego poczucia własnej wartości dziecka,
• motywowanie do współdziałania,
• wdrażanie do samodzielności (nie wyręczanie dziecka z czynności, z którymi jest w stanie sobie poradzić, dawanie możliwości samodzielnej wypowiedzi, formułowanie pytań w taki sposób, by dziecko miało szansę samo na nie odpowiedzieć),
• akceptowanie wszystkich uczuć dziecka,
• aktywne, wspierające słuchanie dziecka,
• stopniowe doskonalenie umiejętności przyswajania norm i zasad społecznych,
• wyrażanie oczekiwań i ograniczeń tak, aby były przez dziecko respektowane,
• rozwijanie poczucia obowiązku i odpowiedzialności,
• dostrzeganie i nagradzanie za oczekiwane postępowanie, nawet za drobne osiągnięcia, zachęcanie i motywowanie do wysiłku,
• uwalnianie dziecka od grania narzuconych ról w domu i szkole,
• wspieranie procesu budowania wzajemnych relacji między ludźmi – nauczenie dzielenia się, czekania, szanowania innych, przyjmowania odpowiedzialność za swoje zachowanie,
• uwrażliwianie na kontakt wzrokowy i słuchowy, koncentrowanie uwagi na aktualnej sytuacji, na twarzy mówiącej osoby oraz umiejętność aktywnego słuchania i wykonywania poleceń,
• wdrażanie nawyku kończenia działań przed rozpoczęciem następnych.

Całkiem tego sporo, ale spokojnie. To sytuacja idealna, do której chcemy dążyć. Zapewne też Wasze dzieci sporo z tych punktów realizują i nie ma potrzeby ich wdrażania.

Jak zacząć?

Po pierwsze, i najważniejsze – pobyć z dzieckiem. Poopowiadać mu o swoim dniu, o przeżywanych emocjach (wszystkich, tych przyjemnych i nieprzyjemnych). Pamiętajcie, że dziecko uczy się przez modelowanie, czyli naśladowanie osoby istotnej dla niego. Jeśli sami nie pokażemy dziecku, że można regulować swoimi emocjami poprzez mówienie o ich odczuwaniu, to dziecku ciężko będzie na to wpaść samemu. O tym, że wszystkie uczucia są nam potrzebne i nie ma nic w nich złego, dopóki kontrolujemy sposób ich wyrażania. Dlatego opowiedz swojemu maluchowi, że zdenerwowałeś się dzisiaj w pracy, bo ktoś zjadł Twój jogurt z lodówki, a Ty byłeś bardzo głodny i coraz bardziej zły. Opowiedz co zrobiłeś w tej sytuacji, jak sobie z nią poradziłeś. Pokaż, że akceptujesz wszystkie uczucia swoje i dziecka.

Jak się do tego przygotować?

Poniżej zamieszczam literaturę i pomoce, które mogą być przydatne. Warto podkreślić, że nie każda pozycja będzie równie dobrze sprawdzać się dla każdego z Was, jednak myślę, że warto wiedzieć o ich istnieniu.

 

Książki dla rodziców, które pomogą w pracy z dzieckiem nad rozwojem emocjonalno - społecznym :

• Faber A., Mazlish E.: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły.
  – absolutna „biblia” dla wszystkich rodziców i nauczycieli. Moim zdaniem powinna być dołączana do wyprawki dla noworodków . Pozostałe książki autorek również zasługują na polecenie,.
• Shanker S.: Self-Reg
  – rzecz o radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami, samoregulacji i zarządzaniem emocjami by pomóc dziecku powrócić do stanu zrównoważenia, który jest niezbędny do jego rozwoju.
• Steinke-Kalembka J.: Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną
  – książka, w której znajdziesz sporo o budowaniu wspierającej relacji i współdziałaniu jako kluczu do tego, by dziecku chciało się chcieć
• Kołakowski A., Pisula A.: Sposób na trudne dziecko
  – pomaga poradzić sobie z trudnymi zachowaniami u dziecka. Jeśli szukasz konkretnych metod opartych o techniki behawioralne (czyli wtedy, gdy nic innego nie działa) – sięgnij do tej pozycji, choćby po to, by sprawdzić czy są one dla Ciebie.

Ale, w tym miejscu UWAGA!!! To, że nie przeczytałeś powyższych książek nie oznacza, że nie możesz pracować z dzieckiem nad rozwojem emocjonalno-społecznym!

Książki dla dzieci, warte polecenia:

• Kasdepke G.: „Wielka księga uczuć”
• Brendt J, Rafczyńska A.: „Tęskniący Zenon i żyrafa, która spadła z krzesła. Bajki o empatii „ –
• „12 ważnych opowieści” – Polscy autorzy o wartościach dla dzieci – na takie dni, gdy chce się posłuchać, a nie ma siły czytać
• Kołyszko W.: „Garść radości, szczypta złości. Mnóstwo zabawnych ćwiczeń z uczuciami”
  Kołyszko W. – Seria 6 świetnych bajek o uczuciach:

• RADOŚĆ I WYSPA HOP-SIUP
• SMUTEK I ZAKLĘTE MIASTO
• STRACH I POGROMCA POTWORÓW
• WSTYD I LATAJĄCY ŚPIWÓR
• ZAZDROŚĆ I WYŚCIGI ŻÓŁWI
• ZŁOŚĆ I SMOK LUBOMIŁ

Gry planszowe, wspomagające rozwój emocjonalno - społeczny:

• Góra uczuć – Gra terapeutyczno-edukacyjna
• Odkrycia – poznać i zrozumieć siebie 
• Pytaki – niezwykła gra rodzinna
• Potwory do szafy – świetna gra rozwijająca umiejętność współpracy
• E-motionz – jako wprowadzenie w tematykę emocji może się świetnie sprawdzić

 

Co z tym wszystkim zrobić? Poczytaj z dzieckiem książeczki o emocjach, pograj w gry uczące ich wyrażania (tak, to te powyżej), możesz sięgnąć po bajkę „W głowie się nie mieści” i różne wydawnictwa jej dotyczące. Pobawcie się w rysowanie swoich uczuć. Pokazujcie sobie nawzajem jakie macie miny kiedy odczuwacie różne emocje.

Pomysłów jest naprawdę mnóstwo. Gorąco zachęcam do takiej formy spędzenia czasu z dzieckiem.

Opracowała: Wioleta Chmielecka

Na podstawie www.emocjedziecka.pl