Wyobraźcie sobie pewien stan: stan, w którym wasze życie nie jest fascynujące i ekscytujące; każdy kolejny dzień przynosi szereg nowych rozczarowań, prześladuje was poczucie bycia niedoskonałym i tego, że coś jest z wami nie tak. Takie myślenie pozbawia was energii, pogrąża w poczuciu beznadziei, przez co wycofujecie się z życia. Smutny, a nawet przerażający obraz, prawda? Ten obraz to wewnętrzny świat dziecka z niskim poczuciem własnej wartości.

Dzieci, które w małej ilości lub wcale, nie doświadczyły w swoim życiu pozytywnych komunikatów, bardzo nisko oceniają siebie - nie będą przyjmować pochwał, bo wydają im się fałszywe i śmieszne - niepasujące do jego obrazu samego siebie "(...) gdy dzieci, które uważają się za bezwartościowe, spotyka coś dobrego albo gdy dostają coś ładnego, mogą (nieświadomie) szukać jakiegoś sposobu, by to zepsuć lub "zgubić", ponieważ w głębi siebie czują, że na to nie zasługują".

Swoją biernością, apatią, złym przekonaniem na temat własnej osoby, przyciągają dręczycieli - czy to małych czy dużych, wykorzystujących brak rekacji i wewnętrzne przekonanie dziecka, że zasługuje na złe traktowanie. Niektóre z nich cechuje (w opinii Erica Berne'a) "banalny skrypt". To zjawisko polegające na decyzji niewyróżniania się z tłumu, banalnego życia, nierobienia czegoś niezwykłego żeby "nie dostać po głowie". Przez takie podejście dziecko chowa się do swojej skorupy i nie ujawnia uzdolnień, które mogłyby wyciągnąć go na wyżyny. Dodatkowo, jest w nim obecny jego wewnętrzny krytyk, bojkotujący każdą pozytyną myśl, działanie i zmianę, która mogłaby nastąpić. Kiedy więc będzie chciało poczuć się w czymś dobre, może próbować tego szukać w złym zachowaniu, psuciu: "Dzieci te wierzą, że nigdy nie uda im się wnieść do świata niczego dobrego, ale mogą wnieść cokolwiek, choćby to było złe".

Jak dzieci mogą radzić sobie z poczuciem bezwartościowości?

• Projektują własne uczucia na rówieśników (poprzez dręczenie)
• Przenoszą nienawiść do siebie na własne ciało (poprzez okaleczanie się, zaburzenia odżywiania)
• Znieczulają się na własne uczucia
• Zagłuszają swoje uczucia (poprzez używki, nadmierne spanie)
• Próbują udowodnić swoją wartość poprzez realizację hasła : - Udowodnię im, że jestem ważny, albo wyjątkowy!

 

Jakie są skutki oddziaływania wstydu na dziecko?

•  Dziecko może poczuć się bezwartościowe
• Wstyd może nadmiernie uwrażliwiać dziecko i wyczulać je na odznaki dezaprobaty w twarzy lub głosie innej osoby
• Powoduje unikanie wzroku drugiej osoby, żeby nie ujrzeć w nim pogardy
• Wzbudza chęci wycofania się, unikania, ukrycia się i dziecko temu impulsowi się poddaje
• Może wywołać poczucie w dziecku, że jako osoba nie jest w porządku
• Może osłabiać sprawność myślenia i koordynację fizyczną, przez co dziecko staje się niezdarne
• Może sprawiać, że dziecko nie zawaha się skłamać, żeby uniknąć zawstydzającego ataku.

To tylko wycinek tego, co towarzyszy dziecku z niską samooceną. Jak wspomniałam wyżej, jest ona skutkiem braku lub słabych więzi z kimś bliskim. Są one wynikiem różnych zdarzeń:

• depresji rodzica,
• nieumiejętności okazywania przez niego miłości do swojego dziecka,
• poczucia bycia kochanym za to, co się robi, a nie za to, kim się jest,
• poczucia bycia kochanym tylko wtedy, gdy okazuje się przyjemne w odbiorze uczucia,
• odczuwania zawstydzenia,
• nieodpowiedniej formy dyscyplinowania,
• okrucieństwa, maltretowania fizycznego, psychicznego, seksualnego,
• surowego wychowania religijnego,
• obwiniania się o rzeczy, na które tak naprawdę dziecko nie miało wpływu (efekt tak zwanego “myślenia magicznego”),
• bycia kozłem ofiarnym w rodzinie.

Wiedząc, że dziecko doświadczyło któregoś z powyższych wydarzeń, a przez to zbudowało w sobie niską samoocenę, aby mu pomóc w sposób terapeutyczny, należy stosować szereg technik, ćwiczeń  a także rozmawiać w odpowiedni sposób. Rozmowy te powinny przebiegać atmosferze bezpieczeństwa i współczucia, ukazując, że są osoby dorosłe, które mogą wesprzeć dziecko w zaistniałej sytuacji. Pomoc ta polegać będzie na stawianiu granic prześladowcom (psychicznych i fizycznych) z wykorzystaniem pomocy dorosłych (bo tylko dorośli mają możliwość powstrzymania innych dorosłych od krzywdzenia) oraz budowaniu nowych, zdrowych relacji z innymi ludźmi, opartych na wzajemnym szacunku.

 

Źródło: Kiedy każdy dzień jest rozczarowaniem | monikapsycholog.pl